Στην Δυτική Μακεδονία η Ελληνική φύση μένει ακόμα ζωντανή. Οι άνθρωποι συνυπάρχουν αρμονικά με την άγρια πλάση, που ευτυχώς στον 21ο αιώνα ζει ακόμα κι αναπνέει.

Καφέ αρκούδα

Στην περιοχή της βόρειας Ελλάδας μέχρι και τις βορινές παρυφές της Κεντρικής Στερεάς, εκτιμούνται ότι διαβιούν περί τις 200 καφέ αρκούδες. Οι αρκούδες είναι μοναχικά ζώα που εκδιώκουν τις άλλες από την περιοχή τους. Ζουν στα βουνά και στα δάση στο φυσικό τους δηλαδή περιβάλλον. Καταναλώνουν όσες περισσότερες τροφές μπορούν, κάθε είδους μέχρι τους χειμερινούς μήνες, οπότε και υποβάλλονται στον λεγόμενο χειμερινό ύπνο, σε φωλιές ή σπηλιές τις οποίες οι ίδιες είτε επιλέγουν είτε δημιουργούν. Το μέσο βάρος μιας καφέ αρκούδας κυμαίνεται μεταξύ 200 και 300 κιλά, ενώ δεν είναι λίγα τα αρσενικά που το βάρος τους υπερβαίνει κατά πολύ τα κιλά αυτά. Η δύναμη του ζώου είναι τεράστια και δεν την σταματά κυριολεκτικά τίποτα. Αν και με τα ζώα και τις καλλιέργειες η αρκούδα δείχνει αδυσώπητη όταν πεινά, με τον άνθρωπο έχει διαπιστωθεί ότι επιδεικνύει έναν ιδιότυπο σεβασμό, καθώς επιθέσεις έχουν καταγραφεί στην πατρίδα μας, μόνο όταν εκείνοι βρέθηκαν στα πόδια της αρκούδας, η οποία μάλιστα συνέβαινε να υπερασπίζεται τα μικρά της. Η ηλικία της καφέ αρκούδας μπορεί να φτάσει και τα 35 χρόνια ζωής.

Η Δυτική Μακεδονία είναι θα λέγαμε η καρδιά της καφέ αρκούδας, καθώς πέραν από την πληθώρα του είδους που ζει στην περιοχή, εδώ δραστηριοποιείται και το καταφύγιο της καφέ Αρκούδας, ο Αρκτούρος που έχει πάρει το όνομα του ζώου, και στον οποίο  θα αναφερθούμε παρακάτω.

Γκρίζοι λύκοι

Στην Ελλάδα διαβιούν περισσότεροι από 700 λύκοι διασκορπισμένοι από την κεντρική μέχρι και τη βόρεια Ελλάδα. Τα τελευταία έτη έχει διαπιστωθεί η ύπαρξη κοπαδιού και στο βουνό της Πάρνηθας. Ζουν σε αγέλες σε πυκνά δάση ενώ διατρέφονται με μικρότερα συνήθως ζώα. Στην αγέλη κυριαρχεί πάντα ο αρχηγός, ενώ οι λύκοι επιφορτίζονται με τους ρόλους του κυνηγιού και της προστασίας της αγέλης.  Όσο μεγαλύτερη μία αγέλη, τόσο ισχυρότερη είναι, όμως και πολύ πιο ευάλωτη στην πείνα. Στην χώρα μας συνήθως οι αγέλες φτάνουν τα 7 με 10 άτομα. Οι λύκοι υπερασπίζονται την επικράτειά τους μέχρι θανάτου, γεγονός που συμβάλλει στην αλληλοεξόντωσή των κοπαδιών, όταν διεκδικούν εδάφη. Το βάρος ενός λύκου μπορεί να ξεπεράσει τα 20 κιλά ενώ έχουν παρατηρηθεί και λύκοι βάρους 40 κιλών. Η όσφρηση, η ακοή και η ταχύτητα που αναπτύσσει το ζώο, αποτελούν δυνατά του σημεία. Η ηλικία ενός λύκου μπορεί να φτάσει τα 14 με 16 χρόνια.

Στη Δυτική Μακεδονία στην Αγραπιδιά έχει δημιουργηθεί το καταφύγιο του λύκου από τον Αρκτούρο.

Αργυροπελεκάνοι ερωδιοί κορμοράνοι

Στις λίμνες της Δυτική Μακεδονίας, βρίσκουν καταφύγιο πολλά είδη πτηνών. Στις Πρέσπες λόγω και του μεγέθους του υδάτινου τοπίου, αλλά και της ηρεμίας του, την οποία δυστυχώς οι δραστηριότητες του ανθρώπου όλο και συχνότερα διαταράσουν, οι αργυροπελεκάνοι, οι κορμοράνοι και οι ερωδιοί συνθέτουν όλοι μαζί, ένα ασυνήθιστα όμορφο τοπίο είτε με φόντο το νερό, είτε το πράσινο, είτε τον ουρανό. 

Αρκτούρος

Στην περιοχή του Νυμφαίου έχει από το έτος 1992 δημιουργηθεί μία μη κερδοσκοπική περιβαλλοντική οργάνωση με στόχο την προστασία της άγριας πανίδας και του φυσικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Πρόκειται για τον Αρκτούρο, ο οποίος στην περιοχή του Νυμφαίιου φιλοξενεί και μεριμνά για την επιβίωση της καφέ αρκούδας, ποικολότροπα.

Επίσης λίγο πιο κάτω, έχει δημιουργηθεί στην Αγραπιδιά το καταφύγιο του λύκου μαζί με αναπαραγωγική μονάδα για τον ελληνικό ποιμενικό, το επονομαζόμενο τσοπανόσκυλο.

Λίγα λόγια για τις δραστηριότητες των καταφυγίων

Στα καταφύγια φιλοξενούνται σε συνθήκες ήπιας αιχμαλωσίας ζώα, τα οποία έχουν συνηθίσει να ζουν έτσι και για τα οποία δεν θεωρείται δυνατή η επανένταξή τους, στο φυσικό περιβάλλον. Στα ζώα αυτά διατίθεται τροφή, ενώ ζουν διαμοιρασμένα ανάλογα με το είδος και την συμπεριφορά τους σε καταφύγια μεγάλων εκτάσεων φταγμένων μέσα στο δάσος, οι οποίες εκτάσεις είναι καλά περιφραγμένες.

Τα καταφύγια του Αρκτούρου, αναλαμβάνουν δράση, όταν επίσης βρεθεί ένα ορφανό άγριο ζώο, το οποίο το φροντίζουν με τρόπο ώστε να μπορέσουν σύντομα να το εντάξουν ελεύθερο στο φυσικό του περιβάλλον.Τα ζώα που ελευθερώνονται, παρακολουθούνται μέσω ειδικού κολλάρου για ένα χρονικό διάστημα, προκειμένου να διαπιστωθεί η επιτυχής ή όχι επανένταξή τους στη φύση. Αν αυτά δεν τα καταφέρουν, τότε ο Αρκτούρος επεμβαίνει, επανεντάσσοντας αυτά σε συνθήκες ήπιας αιχμαλωσίας στα καταφύγια, μέχρι τα βαθειά τους γεράματα.

Στα καταφύγια φιλοξενούνται αρκούδες και λύκοι όχι μόνο από την Ελλάδα, αλλά από όλο τον κόσμο, κατόπιν φυσικά των απαραίτητων ενεργειών και συνεννοήσεων.

Στην Αγραπιδιά, γίνεται επίσης μία προσπάθεια αναπαραγωγής και διάθεσης σε τσομπάνηδες του ελληνικού ποιμενικού. Ο σκύλος αυτός έχει τον χαρακτήρα να βρίσκεται και να προστατεύει πάντα από κοντά το κοπάδι του, χωρίς να παρασύρεται από ορμές να κυνηγήσει τον θηρευτή και να απομακρυνθεί από αυτό. Το βάρος τους συνήθως ξεπερνά τα 30 κιλά ενώ μπορεί να φτάσει και τα 55.

Η λειτουργία των καταφυγίων, βασίζεται πολύ στον εθελοντισμό, στις δωρεές, στην υιοθεσία ενός άγριου ζώου και στις επισκέψεις του κοινού.

Από την πλευρά μας υιοθετήσαμε τον άγριο Κυριάκο, μια μεγάλη καφέ αρσενική αρκούδα, η οποία ορθώθηκε στα δυο της ποδάρια και με αδιαφορία μας κοίταξε, σα να μας έλεγε, αν λογάτε, ελάτε κατά δω... Σε αγαπάμε άγριε αρκουδούλη μας...

Όσο για περισσότερη Δυτική Μακεδονία, προορισμούς, φωτογραφίες, ιδέες, δραστηριότητες, αλλά και γαστρονομικές αποδράσεις, δεν έχετε παρά να δείτε τις προτάσεις για την Δυτική Μακεδονική γη...